اهداف مختلف در جنگ و جهاد انسان ها براى هدف هاى متفاوت جنگ مى کنند. بعضى براى دنیا مى جنگند و بعضى براى آخرت مى جنگند. آیه منکم من یرید الدّنیا و منکم من یرید الاخرة در باره شکست مسلمانان در جنگ احد نازل شده که عده اى به دلیل جمع غنایم، باعث شکست مسلمانان شدند    .
حرکت به سوى جهاد یا ایّها الّذین امنوا ما لکم إذا قیل لکم انفروا فى سبیل اللّه اثّاقلتم إلى الارض خداوند در آیه ى فوق از مؤ منان سؤ ال مى کند که چرا به سوى میدان جهاد در راه خدا حرکت نمى کنید و سنگینى به خرج مى دهید؟ على ع مى فرماید: به سوى میدان جهاد براى کشتن دشمن خود حرکت کنید، خدا شما را رحمت کند و سنگینى به خرج ندهید تا در عاقبت تن به ذلّت و خوارى دهید. زیرا مبارز جنگجو همیشه بیدار است و اگر کسى در جنگ بخوابد، بداند که دشمن او هرگز نمى خوابد؛

انواع جهادجهاد بر سه قسم است     :

الف جهاد اصغر؛ مقاتله و جنگ در جبهه رزم با دشمنان اسلام است فیقتلون و یقتلون

ب جهاد کبیر؛ جهاد علمی و فرهنگى است که به وسیله ى معارف قرآن کریم با کژى ها و انحرافات در جامعه مبارزه مى شود. قرآن کریم در این زمینه به پیامبر اکرم ص مى فرماید فلا تطع الکافرین و جاهدهم به جهادا کبیرا     52فرقان پس تو هرگز از کافران فرمان مبر و در راه حق و عدالت و خشنودی خدای یکتا، به وسیله این کتاب پرشکوه با آنان به جهادی بزرگ بپرداز و روشنگری کن  . برترین و پرشکوه ترین جهادها و تلاش ها در پیشگاه خدا، جهاد علمی و فکری و فرهنگی است؛ جهاد کسانی است که با روشنگری خویش بافته ها و ساخته ها و شبهات بداندیشان و گمراه گران را از اذهان و افکار می زدایند و مردم را با روح و جان دین خدا و هدف های بلند آن آشنا می سازند. زیرا جهادی است که گفتمان درست فکری و فرهنگی را به جامعه ارایه می دهد و اجازه نمی دهد تا گفتمان باطل مستبدانه با سرکوب افکار و فرهنگ های عقلانی و عقلایی دیگر بر جامعه مسلط شود.

از نظر فرهنگ اسلام و قرآن، جهادهای علمی و تزکیه، جهادهای کبیر و اکبر است. جهادهای جانی و شهادت در راه خدا را می توان جهاد کوچک در برابر جهادهای علمی و فرهنگی و خود سازی دانست؛ در روایات جوهر سیاه قلم عالم از خون سرخ شهید برتر دانسته شده مداد العلماء افضل من دماء الشهدا این تفضیل از آن روست که جهادهای مالی و جانی، زمینه سازی فرصتی برای گفتمان علمی و فرهنگی در جوامع بشری و رهایی بشر از گفتمان ستمگرانی است که با استبداد رای و خودکامگی، هرگونه اندیشه های رقیب را سرکوب کرده و ضد ارزش ها را جایگزین ارزش ها و هنجارهای رفتاری می کنند. تلاشی که انسان در جهاد کبیر می کند، رهایی خود و دیگران از تسلط فکری و فرهنگی است و اجازه نمی دهد تا گفتمان باطل، بینش و نگرش او را سامان دهد و رفتارش را تحت کنترل درآورد و او را بنده فکری و فرهنگی خود سازد. در جهاداکبر، انسان به خودش اجازه نمی دهد تا هواهای نفسانی بر او چیره شود.

ج جهاد اکبر؛ جهاد با نفس است که در حدیث معروف نبوى آمده : آفرین بر گروهى که جهاد اصغر را انجام دادند که منظور جهاد با دشمن ظاهرى است و بر عهده ى آن ها جهاد اکبر؛ یعنى مجاهدت با نفس باقى مانده است .

تفاوت جهاد اصغر با جهاد اکبرمنظور از جهاد اصغر، جنگ ظاهرى بین دو گروه است و مقصود از جهاد اکبر مبارزه و مجاهدت با نفس است و جاهدوا فى اللّه حق جهاده و میان این دو جنگ و جهاد تفاوت هایى به شرح ذیل وجود دارد:
1 در جهاد اصغر دشمن ظاهر است؛ قاتلوا الّذین یقاتلونکم، در جهاد اکبر مخفى و پنهان است . امام کاظم ع مى فرماید: أخفاهم لک شخصا مع دنّوه منه
2 در جهاد اصغر مدت کوتاه است، در جهاد اکبر مدت طولانى، بلکه همیشگى است .
3 در جهاد اصغر مرگ یک بار است، آن هم احتمالا، ولى در جهاد اکبر و مبارزه با نفس، در هر کارى انسان با مرگ معنویت خود مواجه مى شود؛ فى حدیث المعراج فى صفة اهل الخیر و الاخرة یموت النّاس مرّة و یموت احدهم فى کلّ یوم سبعین مرّة من مجاهدة انفسهم و مخالفة اهوائهم
4 در جهاد اصغر و جنگ ظاهرى، زمان و مکان مشخص است، در جهاد اکبر چون نفس انسان خارج از منطقه جغرافیایى است، هیچ مکان و زمان و سنگر و دژ کارسازى نیست، حتى در شب تاریک و در حال اشک و سجده، نفس، انسان را رها نمى کند.
5 در جنگ ظاهرى و جهاد اصغر، شکست از دشمنان زود نمودار مى شود، ولى در جهاد اکبر گاهى انسان هشتاد سال از نفس و هوس خود شکست مى خورد، ولى توجه ندارد.
6 در جهاد اصغر، هجوم دشمن ظاهرى زمان و برنامه و بودجه لازم دارد، لیکن در جهاد اکبر وسوسه نفس فورى و مجّانى صورت مى گیرد.
7 در جهاد اصغر از دشمن ظاهرى فرار ممکن است، ولى در جهاد اکبر از دشمن باطنى (نفس) فرار ممکن نیست .
8 در جهاد اصغر صلح و سازش با دشمن ممکن است، ولى در جهاد اکبر صلح و سازش با دشمن درون ممکن نیست
9 در جهاد اصغر، مریض و لنگ و کور و زن و پیرمرد معاف هستند، ولى در جهاد اکبر هیچ کدام معاف نیستند.
10 هر کس در جهاد اکبر بر دشمن نفس پیروز شود، در جهاد اصغر نیز شرکت مى کند، لیکن هرکس در جهاد اصغر شرکت کرد، معلوم نیست در جهاد اکبر پیروز شود.
11 حفظ و تداوم جهاد اصغر به وسیله ى جهاد اکبر است، هم قبل از جهاد اصغر و هم بعد از آن، هم در حین جهاد اصغر، جهاد اکبر لازم است؛ اما حفظ و تداوم جهاد اکبر وابسته به جهاد اصغر نیست .
12 در جهاد اکبر، درگیرى و مبارزه با خود شیطان است، در جهاد اصغر با پیروان شیطان .
13 در جهاد اکبر مباشرت لازم است، ولى در جهاد اصغر با مال هم مى توان جبهه را کمک کرد.
14 پیروزى در جهاد اصغر نیاز به تجهیزات مادى دارد؛ و أعدّوا لهم ما استطعتم من قوّة و من رباط الخیل، پیروزى در جهاد اکبر نیاز به اشک و ناله در درگاه الهى دارد؛ و سلاحه البکاء و و أعنّى بالبکاء على نفسى
15 در جهاد اصغر، همه ى مردم موظف به شرکت نیستند؛ و ما کان المؤ منون لینفروا کافّة در جهاد اکبر همه ى مردم شرکت دارند.

لزوم احتیاط در جنگ خداوند دستور به احتیاط در جنگ مى دهد که مسلمانان مبادا در جنگ از دشمن غفلت کنند و لیاءخذوا حذرهم و اسلحتهم.همان گونه که موظفند در میدان جنگ مسلح باشند، لازم است احتیاط را از دست ندهند، از این رو حذر که به معناى احتیاط است ، مانند سلاح ابزار دفاعى به شمار آمده و همان کلمه ى اخذ که به اسلحه نسبت داده شده ، عینا بهحذر نسبت داده شده است .

تشویق بر جهاد

- اى کـسـانـى که ایمان آورده اید.آیا شما را به تجارتى راهنمایى نمایم که شما را از عذاب دردناک رهـایـى بخشد, به اللّه و فرستاده اش ایمان بیاورید و در راه اللّه با مالها و جانهایتان جهادکنید,این بـراى شـما از هرچیزى بهتر است اگر بدانید, تا اللّه گناهانتان را بیامرزد, و شما را در بوستانهایى کـه نـهـرهـا از زیردرختانش روان است و در سراهایى پاکیزه در بهشتهاى جاویدان در آورد و این رسـتـگـارى بـزرگى است . موهبت دیگرى که آن رادوست دارید و آن یارى و پیروزى نزدیکى از جانب اللّه است (سوره صف12) و مومنان را (بدان) مژده ده . بگو : اگر پدرانتان و پسرانتان و برادرانتان و همسرانتان و خویشاوندانتان و مالهایى که به دست آورده ایـد و تـجـارتـى کـه از کـسادش بیمناکید و خانه هایى که به آنها دل بسته اید نزد شما از اللّه فـرستاده اش و جهاد در راه او دوست داشتنى تر است, منتظر باشید تا اللّه فرمان خویش بیارد و اللّه تباهکاران را هدایت ننماید. چه سبکبار و چه سنگین بار روانه شوید, با مالها و جانهایتان در راه اللّه جهاد نمایید, این براى شما بهتر است اگر بدانید.

مجهّز بودن در برابر دشمن ظاهرى و باطنى

از نظر قرآن هر انسان باایمانى در برابر دشمن ظاهرى و باطنى قرار دارد که این دو تلاش مى کنند تا انسان را از طریق سعادت باز دارند. پس، براى نجات از این دو دشمن لازم است مجهّز به سلاح مناسب باشد تا پیروزى نصیب انسان شود. در جنگ ظاهرى، دشمنان همواره مى کوشند تا شما را از دین الهى برگردانند و لا یزالون یقاتلونکم حتى یردّوکم عن دینکم ان استطاعوا در اینجا وظیفه ى مؤ منان آن است که در حدّ استطاعت در برابر آن ها مجهّز و مسلّح به سلاح ظاهرى شوند؛ و أعدّوا لهم ما استطعتم من قوّة و من رباط الخیل . در جنگ باطنى نیز، نفس هر انسانى او را به زشتى و کار ناپسند دعوت مى کند إنّ النّفس لامّارة بالسّوء در اینجا نیز وظیفه ى مؤ منان آن است که در حدّ استطاعت به سلاح مناسب مجهّز شوند و این دشمن را از پاى درآورند؛ و اتّقوا اللّه ما استطعتم . و سلاح مناسب در این نبرد، گریه و ناله به درگاه الهى است؛ و سلاحه البکاء. چنان که تقوا و پرهیزکارى سلاح مناسب در این نبرد است . حضرت على ع مى فرماید: انّما هى نفسى أروضها بالتقوى

سیماى جهادگران واقعى

قرآن کریم پس از بیان معامله ى سودمند با خداوند و خریدن جان آنان در برابر بهشت ، جهادگران واقعى را با نُه صفت مى ستاید؛ انّ اللّه اشترى من المؤ منین اءنفسهم ... # التائبون العابدون الحامدون السائحون الراکعون الساجدون الامرون بالمعروف و الناهون عن المنکر و الحافظون لحدود اللّه و بشّر المؤ منین
1 توبه کنندگان . 2 عبادت پیشگان . 3 ستایشگران . 4تلاشگران . 5 رکوع کنندگان . 6 ساجدان . 7 آمران به معروف . 8ناهیان از منکر. 9 حافظان حدود الهى .

یکى از عابدان ناآگاه ، به امام سجاد ع گفت : ترکت الجهاد و صعوبته و اقبلت إلى الحج و لینته ؟؛ تحمل سختى جهاد را رها کرده ، به آسانى انجام دادن حج روى آورده اى ؟ آیا این آیه را نخوانده اى : إنّ اللّه اشترى من المؤ منین .... حضرت فرمود: آیا آیه ى بعدى آن را نخوانده اى :التائبون العابدون الحامدون ... یعنى اگر یاران ما داراى این اوصاف نه گانه بودند، ما نیز جهاد با دشمنان اسلام را بر انجام دادن حج مقدم مى دانستیم

نوشته شده در شنبه 93 مرداد 11ساعت ساعت 1:14 عصر توسط مشتعلی| نظر بدهید