فرهنگی ،مذهبی
وفات مادر بانوی 2 عالم (حضرت خدیجه)بر همگان تسلیت باد. در پایان جهان چه وقایعى رخ مى دهد؟ 1. متلاشى شدن کوه ها; (مزمل، 14; حاقه، 14; طور، 10; قارعه، 5; نبأ، 20; طه، 106; واقعه، 5 و 6); منظور از «نفخ صور» چیست؟ آیا با «نفخ صور» همه حتى فرشتگان نیز مى میرند؟ مراد از نفخ صور اوّل و دوم چیست؟ قیامت چه سوره هایى به نام قیامت مشهورند؟ نام هاى قیامت که در قرآن آمده کدام است؟ لطفاً درباره خصوصیات «قیامت» توضیح دهید. انسان در روز قیامت چگونه زنده مى شود؟ شیعه ی خوب کسی است که حضور امام زمان (عج) را حس کند وخود را در حضور او احساس نماید . این، به انسان امید و نشاط می بخشد. مقام عظمای ولایت حضرت امام خامنه ای "گل عفاف، در بوستان حجاب می روید بی حجاب ،همچون شاخه ای بیرون از حصار باغ است، که طمع هر رهگذر را بسوی خود جلب می کند . هیچ کس با نام آزادی دیوار خانه خود را بر نمی دارد و شبها در حیاتش راباز نمیگذارد. گوهر عفاف و پاکی، کم ارزشتر از پول و جواهرات نیست. کسی که «کودک عفاف » را جلوی صد ها گرگ گرسنه می برد و به تماشا می گذارد ، روزی هم «پشت دیوار ندامت » اشک حسرت خواهد ریخت. حجاب مثل در یک شیشه عطر ، مانع پریدن عطر عفاف می شود. حجاب ،زندان نیست که زنان در آن محبوس باشند، بلکه قلعه و دژی است که از ورود غارتگران و مهاجمان جلو گیری می کند. زنان با حجاب ، قلعه نشینانی هستند که به مزاحمان اجازه ورود به حریم عفاف نمی دهند. سوره بقره آیات 183- 185 یا اَیهُاَ اَلذینَ ءامَنوا کُِتبَ عَلَیکُم الِصیامَ کَما کُتِبَ عَلَی اَلذینَ ِمن قَبلِکُم لَعَلَکُم َتتّقَوُن. َشهرُ َرَمضان َاَلذی ُانزِِل فیهِ القُران هُدًی ِللنّاس وَ َبیِّنات مِنَ الهُدی وَ الفُرقان و .... رمضان ماه رحمت و مغفرت ماه نزول قرآن و ماه بندگی به درگاه حق و بهره مندی از رحمت و بخشش باری تعالی رسول خدا صلى الله علیه و آله در فضیلت این ماه می فرمایند : اى مردم رمضان ، ماه خدا،ماه رحمت و آمرزش به شما رو کرده ، ماهى که پیش خدا بهترین ماه و روزهایش بهترین روزها و شبهایش بهترین شبها و ساعاتش از ساعات است . بهترین اعمال در شبها و روزهاى ماه مبارک رمضان، تلاوت قرآن است . چنانچه در حدیثی از معصوم می خوانیم: لکل شىء ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان ، براى هر چیزى بهارى است و بهار قرآن رمضان است. به همین علت این امتیاز قرآن به اعتبار نزولش در ماه رمضان از ماههاى دیگر بیشتر است . در حدیث دیگری از حضرت محمد ،صلى الله علیه و آله: در مورد تلاوت قرآن در این ماه می خوانیم: من تلا فیه آیة من القرآن کان له مثل اجر من ختم القرآن فى غیره من الشهور، اگر کسى در این ماه یک آیه از قرآن تلاوت کند، ثوابش مثل کسى است که در غیر ماهرمضان یک ختم قرآن کرده است.
همه رخ دادها و وقایع در پایان جهان براى ما روشن نیست. آن چه در قرآن و روایات آمده تنها بخشى از آن است. عمده در این باب آن است که یقین پیدا شود که قیامت ادامه دنیا است و در پایان عمر دنیا طبق وعده هاى الهى و با هدف ایجاد نظام و عالَم برتر و جاوید حوادث مهمى رخ مى دهد; این جهان به کلى در هم کوبیده مى شود و سپس طرح تازه و جهان نوینى بر ویرانه هاى این جهان برپا خواهد شد و انسان ها رستاخیز جدید خواهند داشت.
نشانه ها تحقق قیامت ـ که به آن «اشراط الساعه» مى گویند ـ و ویژگى هاى آن روز، در آیات و سوره هاى متعددى از قرآن بیان شده و منحصر به سوره واقعه و قیامت نیست.
2. انفجار دریاها; (انفطار، 3; تکویر، 6);
3. زلزله هاى عظیم و ویرانگر; (حج، 1 و 2; زلزال، 1 و 2);
4. تاریک شدن خورشید و ماه و ستارگان; (شمس، 1 و 2; انفطار، 2; مرسلات، 8; قیامت 7 ـ 10);
5. شکافتن کرات آسمانى; (انشقاق، 1; حاقه، 16; فرقان، 25; انفطار، 1; تکویر، 11; مرسلات، 9; نباء، 19);
6 . نفخ صور; (زمر، 68; نمل، 87); و ...[3]
نفخ، در لغت به معناى «دمیدن» و صور به معناى «شیپور» و «شاخ» میان تهى است که معمولا براى حرکت قافله یا لشکر، یا براى توقف آنها به صدا در مى آورند، ولى در اصطلاح قرآن، «نفخ صور» تعبیر کنایى زیبایى از حوادث ناگهانى و هم زمان است که درباره مسئله قیامت آمده است. پیش از برپایى قیامت، صداى مهیب و هولناکى به گوش همه موجودات خواهد رسید و این صدا، سبب مرگ همه جان داران خواهد شد و نظام کیهانى به هم خواهد خورد و آسمان ها و زمین دگرگون خواهند شد و خورشید و ماه و ستارگان خاموش و سرد خواهند گردید و ...
قرآن در این باره مى فرماید: (وَ یَوْمَ یُنفَخُ فِى الصُّورِ فَفَزِعَ مَن فِى السَّمَـوَ تِ وَ مَن فِى الاَْرْض)[4]; و [به خاطر آورید]روزى را که در «صور» دمیده مى شود و تمام کسانى که در آسمان ها و زمین هستند در وحشت فرو مى روند.
خداوند متعال، مى فرماید: (وَ نُفِخَ فِى الصُّورِ فَصَعِقَ مَن فِى السَّمَـوَ تِ وَ مَن فِى الاَْرْضِ إِلاَّ مَن شَآءَ اللَّهُ ثُمَّ نُفِخَ فِیهِ أُخْرَى فَإِذَا هُمْ قِیَامٌ یَنظُرُونَ)[5]; و در صور دمیده مى شود، پس هر که در آسمان ها و هر که در زمین است، بى هوش در مى افتد، مگر کسى که خدا بخواهد; پس بار دیگر در آن دمیده مى شود و به ناگاه، آنان بر پاى ایستاده، مى نگرند.
از این آیه و مانند آن چند مطلب استفاده مى شود:
1. بعد از نفخ صور اوّل، نفخ صور دوم تحقق مى یابد و انسان ها و موجودات دیگر، در صحنه محشر حاضر مى گردند و در انتظار حساب و کیفر پاداش خود به سر مى برند; ناگهان، همه مردم[ از خواب مرگ] برخاسته،[ در صحنه محشر]در انتظار سرنوشت خود خواهند بود.
2. در قرآن، مطلبى که فاصله زمانى دو نفخ را برساند، وجود ندارد. امام سجاد(ع) در بیان فاصله دو نفخ مى فرماید: ماشاء الله; آن چه خدا بخواهد، [همان است].[6]
3. با توجه به عبارت (إِلاَّ مَن شَآءَ اللَّه) که در آیات فوق گذشت متوجه مى شویم که گروهى، از نفخ، مستثنا بوده، در امنیت کامل به سر مى برند. در این که این گروه چه کسانى هستند؟ در بین مفسران گفت و گو است.
با توجه به روایات وارده در این باره، قدر مسلم این است که جمعى از فرشتگان بزرگ خدا هم چون جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و عزرائیل در زمره این گروهند. البته از ذیل بعضى از همین روایات به خوبى استفاده مى شود که این گروه باقى مانده نیز سرانجام مى میرند; به گونه اى که در سراسر عالم هستى موجودى زنده، جز خداى متعال «حى لا یموت» نخواهد بود.[7] آن گاه خداوند متعال مى فرماید: (لِمَنِ الْمُلْکِ)امروز فرمانروایى از آنِ کیست؟ و خودش در پاسخ مى فرماید: (لِلّهِ الْواحِدِ الْقَهّارِ)[8] براى خداوند یکتاى قهّار است.
سوره هایى که به نام قیامت مشهورند عبارتند از:
1. واقعه; 2. قیامت; 3. تغابن; 4. نبأ; 5. قارعه; 6. زلزال; 7. انفطار; 8. تکویر.
بعضى از پژوهش گران، سوره هاى رعد، حشر، جاثیه، مرسلات، معارج و الحاقه را نیز از جمله سوره هاى معروف به قیامت مى شمارند.[1]
در قرآن، حدود هفتاد نام (وصف) درباره «قیامت» آمده است:
«یوم الساعة، یوم القیامة، الیوم الاخر، یوم الحساب، یوم الدین، یوم الجمع، یوم الفصل، یوم الخروج، یوم الموعود، یوم الخلود، یوم عظیم، یوم الحسرة، یوم التغابن، یوم التناد، یوم التلاق، یوم ثقیل، یوم الاَزفة، یوم عسیر، یوم الیم، یوم الوعید، یوم الحق، یوم مشهود، یوم الوقت المعلوم، یوما عبوسا قمطریرا، یوم البعث (یوم یبعثون)، یوم نطوى السماء، یوم تبدل الارض، یوم تمور السماء، یوم تشقق السماء، یوم تشقق الارض، یوم تکون السماء کالمهل، یوم ترجف الارض، یوم یسمعون الصیحة، یومهم الذى فیه یصعقون، یوم ینفخ فى الصور، یوم کان مقداره خمسین الف سنة، یوم یکون الناس کالفراش المبثوث، یوم تبلى السرائر، یوم هم بارزون، یوم ینظر المرء ما قدمت یداه، یوم تجد کل نفس ما عملت من خیر محضرا، یوم تتقلب فیه القلوب، یوم تشخص فیه الابصار، یوم یتذکر الانسان ما سعى، یوم تأتى کل نفس تجادل عن نفسها، یوم یقوم الناس لرب العالمین، یوم یقوم الاشهاد، یوم یقوم الروح و الملائکة، یوم لا ینفع مال و لا بنون، یوم لابیع فیه و لاخلة، یوم لا تجزى نفس عن نفس شیئا، یوم لا تملک نفس شیئا، یوم لا یجزى والد عن ولده، یوم تبیض وجوه و تسود وجوه، یوما کان شره مستطیرا، یوم یفر المرء من اخیه، یوم یجعل الولدان شیبا، یوم لا ینطقون، یوم یُکشف عن ساق، یوم لا ینفع الظالمین معذرتهم، یوم یعض الظالم على یدیه، یوم یعرض الذین کفروا على النار، یوم تقلب وجوههم فى النار، یوم یدعون الى نار جهنم، یوم نبطش البطشتة الکبرى، یوم لا مرد له من الله، یوم یدع الداع الى شى نکر، یوم یسبحون فى النار على وجوههم، یوم نقول لجهنم هل امتلاتِ، یوم یقول المنافقون و المنافقات للذین آمنوا انظرونا، یوم لا ریب فیه.[2]
بعد از پایان یافتن مرحله رستاخیز (ویرانى جهان) مرحله دوم آغاز مى شود و براى رسیدگى به اعمال انسان ها که همه در پرونده اعمال آنها ثبت شده، دادگاه عدل خداوند تشکیل و به تمام آنها رسیدگى مى شود. خداوند در این باره مى فرماید: (وَ جَآءَ رَبُّکَ وَ المَلَکُ صَفًّا صَفًّا)[9] ; و [فرمان] پروردگارت و فرشتگان صف در صف حاضر شوند. و اطراف حاضران در محشر را مى گیرند و آماده اجراى فرمان حقند.[10]
در قیامت، بازپرسى همگانى و عمومى است و حتى از پیامبران خدا نیز سؤال مى شود.[11]
در صحراى محشر، گواهانى نیز علیه انسان ها اقامه شکایت و شهادت مى کنند; از جمله: خداوند متعال[12]، پیامبران و اوصیاى الهى[13]، اعضا و جوارح انسان; مانند دست، پا، پوست تن و ... .[14]، فرشتگان[15]، زمینى که انسان روى آن زندگى کرده و اطاعت و گناه از او سر زده است.[16] و سرانجام زمانى که اعمال در آن انجام مى شود.[17]
سخن درباره قیامت و اوصاف و خصوصیات آن بسیار است که در این نوشتار کوتاه نمى گنجد.[18]
آیا در قرآن کریم، درباره زمان برپایى قیامت آیه اى آمده است؟ و اگر نیامده علت آن چیست؟
خداوند متعال مى فرماید: (یَسْـَلُونَکَ عَنِ السَّاعَةِ أَیَّانَ مُرْسَـئـهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ رَبِّى لاَ یُجَلِّیهَا لِوَقْتِهَآ إِلاَّ هُوَ ثَقُلَتْ فِى السَّمَـوَ تِ وَالأَْرْضِ لاَ تَأْتِیکُمْ إِلاَّ بَغْتَةً یَسْـَلُونَکَ کَأَنَّکَ حَفِىٌّ عَنْهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ اللَّهِ وَلَـکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لاَ یَعْلَمُونَ)[19]; از تو درباره قیامت مى پرسند[ که] وقوع آن چه وقت است؟ بگو: «علم آن، تنها نزد پروردگار من است. جز او [هیچ کس]آن را به موقع خود آشکار نمى گرداند. [این حادثه] بر آسمان ها و زمین گران است، جز ناگهان به شما نمى رسد»[ باز] از تو مى پرسند گویا تو از[ زمان وقوع] آن آگاهى بگو: «علم آن، تنها نزد خداست»، ولى بیشتر مردم نمى دانند.
همان گونه که از آیه مذکور برمى آید، زمان و موقع دقیق برپایى روز قیامت را کسى جز خداوند متعال نمى داند و عدم آگاهى از وقوع رستاخیز به ضمیمه ناگهانى بودن و با توجه به عظمت ابعاد آن سبب مى شود، که هیچ گاه مردم، قیامت را دور ندانند و همواره در انتظار آن باشند، به این ترتیب خود را براى نجات در آن آماده سازند و این عدم آگاهى، اثر مثبت و روشنى در تربیت نفوس و توجه آنها به مسئولیت ها و پرهیز از گناه خواهد داشت.[20]
لذا خداوند متعال، مى فرماید: (وَ مَا یُدْرِیکَ لَعَلَّ السَّاعَةَ تَکُونُ قَرِیبًا)[21]; چه مى دانى شاید قیامت نزدیک باشد. بنابراین براى استقبال قیامت باید همیشه آماده بود.
علت دیگرِ ندانستنِ زمان قیامت این است که اگر مشخص مى بود، افرادى که در آستانه قیامت متولد مى شوند اضطرابى دارند که با جاى امتحان بودن دنیا مناسبت نداشت.
قرآن مجید در آیات زیادى، چگونگى زنده شدن انسان در روز قیامت را بیان کرده است که به برخى از آنها اشاره مى کنیم:
الف) در آیه 68 سوره زمر مى فرماید: (وَ نُفِخَ فِى الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِى السَّموتِ وَ مَنْ فِى الأَرْضِ إلاّ مَنْ شآءَ اللّهُ ثُمَّ نُفِخَ فِیه أُخْرَى فَإِذاهُمْ قِیامٌ یَنْظُرُونَ); و در «صور» دمیده مى شود، پس همه کسانى که در آسمان ها و زمینند مى میرند، مگر کسانى که خدا بخواهد، سپس بار دیگر در «صور» دمیده مى شود، ناگهان همگى به پا مى خیزند و در انتظار [حساب و جزا] هستند.
از این آیه و آیات دیگر استفاده مى شود که براى مردن و زنده شدن انسان ها، دوبار در «صور» (شیپور)، دمیده مى شود: یک بار در پایان دنیا که همه خلایق مى میرند و بار دیگر در آستانه رستاخیز که همه مردگان به نواختن آن زنده مى شوند.
ب) قرآن کریم مى فرماید: (کَما بَدَأَکُمْ تَعُودُونَ)[22] ; [بدانید] همان گونه که در آغاز شما را آفرید [بار دیگر در رستاخیز]باز مى گردید.
شخصى از پیامبراکرم(ص) پرسید: (مَنْ یُحیِى العِظمَ وَ هِى رَمیم)[23]; چه کسى این استخوان ها را زنده مى کند در حالى که پوسیده است؟! خداى متعال به پیامبر فرمود: بگو: همان کسى آن را زنده مى کند که نخستین بار آن را آفرید و او به هر مخلوقى داناست; ... آیا کسى که آسمان ها و زمین را آفرید، نمى تواند همانند آنان[ انسان هاى خاک شده] را بیافریند؟! آرى[ مى تواند]، و او آفریدگار داناست[24]; چنان که در آیه 27 سوره روم مى فرماید: (وَ هُوَ الَّذى یَبدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ یُعیدُهُ وَ هُوَ أَهْوَنُ عَلَیهِ وَ لَهُ الْمَثَل الأَعْلى فى السَّمـوتِ وَ الأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزیزُ الْحَکیمُ);او کسى است که آفرینش را آغاز مى کند، سپس آن را باز مى گرداند و این کار براى او آسانتر مى باشد.
د) قرآن کریم مى فرماید: همان گونه که گیاهان از زمین هاى مرده، پس از نزول باران حیات بخش به حرکت در مى آیند، مردگان نیز در قیامت زنده مى شوند; چنان که در آیه 5 و 6 سوره حج مى فرماید: زمین را [در فصل زمستان]خشک و مرده مى بینى، امّا هنگامى که آب باران بر آن فرو مى فرستیم، به حرکت در مى آید و مى روید و از هر نوع گیاهان زیبا مى رویاند. این به خاطر آن است که [بدانید] خداوند حق است و اوست که مردگان را زنده مى کند و بر هر چیزى تواناست. و در آیه 19 سوره روم مى فرماید: (یُخْرِجُ الْحَىَّ مِنَ الْمَیّتِ وَ یْخْرِجُ المَیّتَ مِنَ الحَىِّ وَ یُحْیِى الأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ کَذلِکَ تُخْرَجُونَ); او زنده را از مرده بیرون مى آورد و مرده را از زنده و زمین را پس از مردنش حیات مى بخشد و به همین گونه روز قیامت[ از گورها] بیرون آورده مى شوید. در آیه 9 از سوره فاطر نیز مى فرماید: خداوند کسى است که بادها را فرستاد تا ابرهایى را به حرکت در آورد; سپس ما این ابرها را به سوى زمین مرده اى راندیم و به وسیله آن، زمین را پس از مردنش زنده مى کنیم، رستاخیز نیز همین گونه است.
ج) خداوند متعال در قرآن مجید ـ چنان که قبلا گذشت ـ صحنه هاى واقعى از چگونگى زنده شدن مردگان را براى ما بیان کرده است; مانند: زنده شدن مرغ هاى چهارگانه براى حضرت ابراهیم(ع) و داستان «عزیر» پیامبر که در آیات 259 و 260 سوره بقره آمده است.[25]
آیا بدن دنیوى همان بدن اخروى است؟
انسان با همین بدن دنیایى خویش در قیامت حاضر مى شود و پاداش و کیفر مى بیند. آیات و روایات فراوانى به این مطلب دلالت دارند; از جمله:
آیا انسان مى پندارد که استخوان هاى او را جمع نخواهیم کرد؟! آرى قادریم که [حتى خطوط و یا استخوان هاى ظریف سر]انگشتان او را موزون و مرتب کنیم.[26]
و براى ما مثالى زد و آفرینش خود را فراموش کرد و گفت: چه کسى این استخوان ها را زنده مى کند، در حالى که پوسیده است. بگو: همان کسى آن را زنده مى کند که نخستین بار آفرید و او به هر مخلوقى آگاه است.[27]
و هنگامى که خلایق از قبرها برانگیخته شوند.[28]
و آیات دیگرى مانند: مؤمنون، 35، 36; واقعه، 47 ـ 50; اسراء، 98 و ...[29]
مخفى نماند برخى معتقدند که بازگشت عین ذرات موجودات ضرورتى ندارد، چرا که شخصیت انسان به روح اوست و این روح به هر ماده اى تعلق بگیرد، مانند انسان است که در این صورت نیز انسان، عین بدن دنیایى محشور شده است.[30]
آیا اعضاى خانواده اى که همه آنان از نظر اعتقادى، اخلاقى و عملى خوبند، در قیامت با هم محشور مى شوند؟
طبق آیات قرآن کریم اعضاى خانواده در صورت برخوردار بودن از عقاید الهى و کردار صالح در قیامت، کنار یک دیگر خواهند بود; براى نمونه قرآن مى فرماید:
(وَ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ اتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّیَّتُهُم بِإِیمَـن أَلْحَقْنَا بِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ مَآ أَلَتْنَـهُم مِّنْ عَمَلِهِم مِّن شَىْء کُلُّ امْرِىِم بِمَا کَسَبَ رَهِینٌ)[31]; و کسانى که ایمان آورده اند و فرزندانشان در ایمان از آنان پیروى کرده اند، آنها را به ایشان ملحق سازیم و چیزى از عملشان نکاهیم; هر انسانى در گرو کار و کردار خویش است.
(جَنَّـتُ عَدْن یَدْخُلُونَهَا وَ مَن صَلَحَ مِنْ ءَابَآئِهِمْ وَ أَزْوَ جِهِمْ وَ ذُرِّیَّـتِهِمْ وَالْمَلَـئِکَةُ یَدْخُلُونَ عَلَیْهِم مِّن کُلِّ بَاب * سَلَـمٌ عَلَیْکُم بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّار)[32]; باغ هاى جاویدان بهشت که وارد آن مى شوند و هم چنین پدران و همسران و فرزندان صالح آنها و فرشتگان از هر درى بر آنان وارد مى گردند و ... .
گرچه در آیه فوق تنها پدران و فرزندان و همسران ذکر شده اند، ولى در واقع همه بستگان در این جمع، حضور دارند
By Ashoora.ir & Night Skin
درباره وبلاگ
پیوندهای روزانه
آرشیو مطالب
سایر امکانات