رزمایش و نمایش قدرت نظامی نیروهای نظامی برای به دست آوردن نهایت آمادگی می بایست فعالیت هایی را انجام دهند تا از توانایی اقدام سریع و درست و به هنگام برآیند. از این رو خداوند بر اجرای رزمایش و نمایش قدرت از سوی رزمندگان و ارتش اسلام تأکید دارد. این حفظ آمادگی و آرایش نظامی در برابر دشمنان، هرگونه تجاوز را از آنان سلب می کند و در دلهایشان رعب می افکند (انفال 60) بنابراین، ضرورت دارد که ارتش اسلام از آمادگی کامل و آرایش نظامی با برگزاری رزمایش ها و سان و رژه و مانند آن مطمئن شود. (آل عمران 121؛ نساء 102) ازنظر قرآن، ارتش و قوای نظامی حتی اگر در جنگی شکست خورده و متحمل خسارات شدید مالی و جسمی و جانی شدند، باید خود را به سرعت سامان داده و با نمایش قدرت بکوشند تا روحیه خود را افزایش و روحیه دشمنان را به تحلیل برند، چنان که پس از شکست مسلمانان در جنگ احد، نمایش قدرت و آرایش نظامی به رغم آسیب جدی به ارتش اسلام، موجب شد تا دشمنان از ادامه حمله باز مانند و عقب نشینی کنند. (آل عمران172)
آمادگی نظامی، افزایش اعتماد و تقویت روحیه دوستان آمادگی نظامی و آرایش نظامی و رزمایش و رژه های متنوع و گوناگون کارکردهای روانی بسیار مثبتی برای دوستان و امت اسلامی دارد. هنگامی که رزمایش و یا رژه ای برگزار می شود و ادوات و امکانات و تجهیزات و منابع خبره ارتش اسلام به نمایش گذاشته می شود، موجب افزایش اعتماد به نفس جامعه و احساس امنیت و آرامش در میان مردم می شود. ازنظر قرآن حتی اگر ارتش اسلام متحمل شکست و یا ضربات سخت شده و ناچار به ترک مواضع و عقب نشینی گردیده است، می بایست به سرعت آرایش نظامی خود را باز یابد و با نمایشی از قدرت، ترس و رعب در دل دشمنان اندازد و اجازه پیشروی و تعرضات بیشتر ندهد.اگر آرایش نظامی لشکر متحمل خسارت، به سرعت انجام گیرد، تبلیغات روانی دشمن اثر و کارکرد تخریبی خود را از دست می دهد. از این رو خداوند از مؤمنان می خواهد که پس از شکست ها و یا عقب نشینی به علت فشار غیرقابل تحمل دشمنان، در موقعیت دیگری به ساماندهی ارتش و آرایش نظامی اقدام کنند تا این گونه ضمن افزایش روحیه رزمندگان، مانع از کاهش روحیه آنان شده و اجازه ندهند تا شایعات دشمن و منافقان تأثیری بر عملکرد رزمندگان بگذارد. (آل عمران173)

آمادگی نظامی، تخریب روحیه دشمنان دومین کارکرد اصلی و مهم آمادگی نظامی از طریق فراهم آوری عده و عده، اجرای رزمایش، انجام رژه ها و نمایش قدرت و آرایش نظامی گرفتن به ویژه در مرزهای مواجهه با دشمن، تخریب روحیه دشمنان و متجاوزان است. آمادگی نظامی ارتش اسلام موجب می شود تا ترس و هراس در دل دشمنان اسلام بیفتد و از قدرت اسلام احساس ترس و ناامنی کنند و همواره خود را در معرض خطر هجوم رزمندگان اسلام بیابند و خورد و خوراک و آسایش از آنان سلب شود (انفال60)؛ چنان که این آمادگی موجب می شود تا دشمنان هوس یورش به مرزهای اسلام را از سر خود بیرون کنند و گزینه حمله را از روی میز بردارند. (نساء102) خداوند در آیه اخیر بیان می کند که آمادگی نظامی چنان ترس و هراس در دل دشمنان و متجاوزان می اندازد که به خود اجازه حمله غافلگیرانه را نمی دهند؛ زیرا ترس از واکنش سریع و سنگین و کشنده ارتش اسلام موجب می شود تا وسوسه نشوند تحرکی غافلگیرانه نشان دهند؛ زیرا می دانند که پاسخی کوبنده تر از آنچه انجام داده اند دریافت می کنند. (همان) آمادگی نظامی و هوشیاری دولت و امت اسلامی موجب می شود که دشمنان اقرار به شکست در برابر ارتش اسلام کنند و به خود اجازه ندهند در تحرکاتی علیه امت اسلام وارد شده و با دیگران همکاری کنند. اگر این آمادگی همیشه وجود داشته باشد، احزاب و کشورهای بزدل پیرامون دولت اسلامی به خود اجازه همکاری با دشمنان متجاوز را نمی دهند و پیشاپیش شکست و زبونی و ناتوانی خود را در برابر ارتش آماده اسلام اعلام می کنند. (نساء آیه 102)

بنابراین، می توان گفت که آمادگی نظامی دو کارکرد مثبت برای جامعه و دولت اسلامی درجنگ نرم به همراه خواهد داشت؛ از سویی اجازه نمی دهد تا دشمنان روحیه ملت را تخریب کرده و اعتماد مردم را از دولت اسلامی سلب کنند و به آنان این باور را بدهند که دولت اسلامی ناتوان از تامین اصلی ترین نیاز بشر در یک جامعه یعنی امنیت است؛ زیرا رزمایش ها و رژه ها و آرایش نظامی در مرزها، خود خودگواه هوشیاری و آمادگی هرگونه مقابله با متجاوزان و تامین امنیت جامعه است و از سوی دیگر، فکر هرگونه تجاوز و حملات غافلگیرانه را از دشمن می گیرد بلکه حتی آنان را در مقام ترس از حمله قرار می دهد هرچند که امت اسلامی و دولت اسلامی هرگز خود ابتدا به جنگ نمی کند، ولی ترس از هجوم ارتش آماده، خود بنیاد امنیت روحی و روانی آنان را به هم می ریزد و اجازه نمی دهد تا حتی فکر حمله را به ذهن خود راه دهند چه رسد که آن را روی میز بگذارند و برنامه ای برای حمله داشته باشند. براین اساس خداوند در قرآن از دولت و ملت اسلامی می خواهد آمادگی نظامی را به عنوان یک راهبرد اصلی درسیاست های کلان در نظر داشته باشند و آن را تنها یک سازو کار بر نشمارند؛ زیرا کارکردهای آمادگی نظامی تنها محدود به جنگ سخت نمی شود بلکه درجنگ نرم و جنگ روانی بیشتر کاربرد دارد و عامل بازدارنده از حمله دشمنان اسلام خواهد بود. درحقیقت آمادگی نظامی که با فراهم آوری و تدارک نیروها و امکانات لازم اعم از مادی و معنوی برای رویارویی با دشمنان موجود یا احتمالی، درجامعه اسلامی شکل می گیرد، عامل بسیار مهم درایجاد اعتماد عمومی و امنیت عمومی و آرامش روحی و روانی جامعه و عامل بازدارنده از هجوم دشمن وترس و وحشت از نیروهای رزمنده اسلام خواهد داشت. خداوند در آیات بسیاری به این مساله با به کارگیری واژه هایی چون «اعداد»، «أخذ حذر»، «أخذ اسلحه»، «رباط»، «مرابطه» «صافنات الجیاد»،«تبوی»،«جمعوا» و مانند آن تاکید کرده است.

برکات ایمان و جهاد

ایمان واقعی و حقیقی وقتی در وجود انسان وارد و تبدیل به یقین و باور شود، از خود آثار و برکات متعددی بر جای می گذارد. آثار و برکات ایمان در عرصه رفتارها و اعمال چنین انسانی نمود می یابد و از این رهگذر می توان به قوت و صداقت ایمان او پی برد. خداوند متعال در آیات 10 تا 13 صف، به بیان بخشی از ره آوردهای ایمان و جهاد همه جانبه در راه خدا، اشاره فرموده است: یا أیها الذین آمنوا هل أدلکم علی تجاره تنجیکم من عذاب ألیم تومنون بالله و رسوله و تجاهدون فی سبیل الله بأموالکم و أنفسکم ذلکم خیر لکم ان کنتم تعلمون
یغفرلکم ذنوبکم و یدخلکم جنات تجری من تحتها الانهار و مساکن طیبه فی جنات عدن ذلک الفوز العظیم و اخری تحبونها نصر من الله و فتح قریب و بشرالمومنین ای کسانی که ایمان آورده اید! آیا شما را به تجارتی راهنمایی کنم که شما را از عذاب دردناک رهایی می بخشد؟! به خدا و رسولش ایمان بیاورید و با اموال و جان هایتان در راه خدا جهاد کنید؛ این برای شما (از هر چیز) بهتر است اگر بدانید! (اگر چنین کنید خداوند) گناهانتان را می بخشد و شما را در باغ هایی از بهشت داخل می کند که نهرها از زیر درختانش جاری است و در مسکن های پاکیزه در بهشت جاویدان جای می دهد؛ و این پیروزی عظیم است. و نعمت دیگری که آن را دوست دارید (به شما می بخشد) و آن یاری خدا و پیروزی نزدیک است و مومنان را (به این پیروزی بزرگ) بشارت بده.
در آیات مذکور، خداوند متعال با لحنی سرشار از محبت و رأفت و با بیان فوق العاده زیبا و جذاب، به بیان آثار و پیامدهای ایمان به او و جهاد همه جانبه (جهاد اکبر، جهاد کبیر و...) در راهش می پردازد. مفسر تفسیر نمونه در این باره، ذیل آیات ذکر شده نوشته است: با این که «ایمان» و «جهاد» از واجبات قطعیه اند، ولی در اینجا آن را نه به صورت امر، بلکه به صورت پیشنهاد تجارت، مطرح می کند و آن هم آمیخته با تعبیراتی که از لطف بی پایان خدا حکایت دارد. بدون شک، «نجات از عذاب الیم»، از مهمترین خواسته های هر انسانی است، و لذا، این سؤال که: آیا می خواهید شما را به تجارتی رهنمون شوم که شما را از عذاب الیم رهایی بخشد؟ برای همه، جالب توجه است. هنگامی که با این سؤال دلها را به سوی خود جذب کرد، بی آنکه منتظر پاسخ آن باشد، به شرح آن تجارت پرسود پرداخته، می افزاید: و آن تجارت مهم این است که «به خدا و رسول او ایمان بیاورید و در راه خداوند با اموال و جان هایتان جهاد کنید.»
ارکان جهادتا اینجا سه رکن اساسی از ارکان این تجارت بزرگ و بی نظیر مشخص شد: «خریدار» خدا، «فروشنده» انسان های با ایمان و «متاع» جان ها و اموالشان. اکنون، نوبت به «رکن چهارم» می رسد که، بهای این معامله عظیم است خداوند متعال می فرماید: «هرگاه چنین کنید، خداوند گناهانتان را می بخشد و شما را در باغ هایی از بهشت که نهرها از زیر درختانش جاری است و در مسکن های پاکیزه در بهشت جاویدان، جای می دهد، و این پیروزی عظیمی است. در مرحله پاداش اخروی، هم نخست به سراغ آمرزش گناهان می رود؛ چرا که بیشترین ناراحتی فکر انسان، از گناهان است. وقتی آمرزش و غفران مسلم شد، غصه ای ندارد، این تعبیر نشان می دهد که، نخستین هدیه الهی به شهیدان راهش، این است که: تمام گناهانش را می بخشد.
اما، آیا این امر فقط ناظر به «حق الله است و یا «حق الناس» را نیز شامل می شود؟
مطلق بودن آیه، دلیل بر عمومیت است، ولی با توجه به این که خداوند «حق الناس» را به خود آنها واگذار کرده، بعضی در عمومیت آیه تردید کرده اند. به این ترتیب، در آیات فوق، دو شاخه از ایمان (ایمان به خدا و رسول) و دو شاخه از جهاد (جهاد با مال و جان) و دو شاخه از پاداش های اخروی (آمرزش گناهان و دخول در بهشت جاودان) و چنان که خواهیم دید دو شاخه از مواهب الهی در دنیا نیز، در آیه بعد آمده است: آنچه که می فرماید: و نعمت دیگری که آن را دوست دارید و مورد علاقه است را به شما می بخشد، و آن یاری خداوند، و پیروزی نزدیک است. چه تجارت پر سود و پر برکتی؟ که سراسر فتح و پیروزی و نعمت و رحمت است. و به همین دلیل خداوند سبحان از آن به عنوان فوز عظیم و پیروزی بزرگ یاد کرده است. آنگاه به همین دلیل، به مؤمنان در مورد تجارت بزرگ تبریک می گوید و بشارت می دهد و می افزاید: و مؤمنان را بشارت بده. از آنچه گفته می شود معلوم می شود که آثار و برکات ایمان و جهاد در راه خدا عبارتنداز:
1- رهایی انسان از کلیه عذابهای اخروی 2- بخشش گناهان 3- حضور دایمی در بهشت در بهترین شرایط 4- پیروزی درعرصه زندگی دنیوی و رهایی از هرگونه ناراحتی 5-بشارت و مژده حضرت حق به مؤمنان مجاهد
در تفسیر نور هم ذیل آیات مطرح شده آمده است: در آیه قبل، غلبه دین اسلام بر سایر ادیان وعده داده شد، ولی تحقق این وعده سه شرط لازم دارد:
الف) قانون کامل و جهانی که همان قرآن است. نوری که خداوند آن را کامل کرده و هیچ کس قدرت خاموش کردنش را ندارد.
ب) وجود رهبر معصوم که حضرت مهدی، بقیه الله و ذخیره الهی است.
ج) آمادگی مردم که در این آیه مطرح شده است. این آیات هم وزن آیه 111 توبه است که می فرماید: ان الله اشتری من المؤمنین انفسهم و اموالهم بان لهم الجنه... در تجارت چند فرض وجود دارد:
1- تجارت بد: بئسما اشتروا به انفسهم (بقره90)

2- تجارت بدون سود: «فما ربحت تجارتهم» (بقره 61)
3- تجارت کم سود: «متاع الدنیا قلیل» (نساء 77)
4- تجارت زیان بار: «ان الخاسرین الذین خسروا انفسهم» (زمر 51)
5- تجارت بسیار زیان بار: «ان الانسان لفی خسر» (عصر2)
6- تجارت رسوا: «الخسران المبین»(حج11) 7- تجارت راکد: «تخشون کسادها» (توبه 42)
8- تجارت مستمر و بادوام: «تجاره لن تبور» (فاطر29)

9- تجارت نجات بخش: «تجاره تنجیکم» (صف11)
10- تجارت سودآور: تجاره مریحه (1)
حضرت علی علیه السلام هم در این باره فرموده اند: قیمت شما بهشت است، پس خودتان را ارزان نفروشید: «لیس لانفسکم ثمن الا الجنه فلاتبیعوها الا بها(2) دنیا تجارتخانه اولیای الهی است: «الدنیا متجر اولیاء الله(3) جالب آن که حضرت علی علیه السلام این سخن را به کسی فرمود که از دنیا بدگویی می کرد. در تجارت با خداوند، ما سرمایه را از خود او می گیریم و با قیمت گزاف به خودش می فروشیم. در فرهنگ اسلام برای بسیاری از امور مادی، مشابه معنوی نیز وجود دارد. برای مثال:
الف) خوراک مادی: «کلوا من الطیبات (مومنون15) خوراک معنوی: «فلینظر الانسان الی طعامه»(عبس 42) که امام علیه السلام فرموده اند: الی علمه (4) یعنی، ببیند چه می آموزد. ب: لباس مادی: «سرابیل تقیکم» (نحل18)
لباس معنوی: «و لباس التقوی ذلک خیر» (اعراف62)
ج) زینت مادی: «خذوا زینتکم عند کل مسجد» (اعراف13)
زینت معنوی: «حبب الیکم الایمان و زینه فی قلوبکم» (حجرات7)
د: سفر مادی: «و ان کنتم علی سفر» (بقره 382)
هـ- سفر معنوی: انک کادح الی ربک کدحا (انشقاق6) رزق مادی: من الثمرات رزقا لکم (بقره22) رزق معنوی: «وارزقنی حج بیتک الحرام»(دعای ماه رمضان)
و: شیرینی مادی: «حلاوه الدنیا» (5) شیرینی معنوی: «حلاوه الایمان» (6)،«حلاوه ودک» (7)
ز: پاداش مادی: «جنات تجری من تحتها الانهار...» (بقره 52 و 72 بار در قرآن آمده است) پاداش معنوی: «و رضوان من الله اکبر» (توبه27)
ح: پدر مادی: «و والد و ما ولد» (بلد3)
پدر معنوی: «انا و علی ابوا هذه الامه» (8)
ط: هجرت مادی: «و هاجروا» (انفال 27) هجرت معنوی: «والرجز فاهجر»(مدثر 5) علی علیه السلام هم در این باره فرموده اند: «من همان تجارت پرسودی هستم که باعث نجات از عذاب الیم همان که خدا در قرآن به آن اشاره کرده است (9)
پیام های آیات1- مردم را با عنوان و لقب ایمانی آنها مخاطب قرار دهیم.
2- باید ابتدا در مردم آمادگی ایجاد کنیم و یکی از راه های آن، طرح سؤال است.
3- تجارت نیاز به راهنما دارد.
4- تجارت معنوی برای همه قابل درک نیست، فقط مؤمنان به خدا این معنا را درک می کنند.
5- انسان فطرتاً به دنبال سود است، آن هم سودی ثابت و پایدار.
6- سود واقعی، نجات از قهر الهی است. 7- دفع خطر، مهم تر از جلب منفعت است.
8- تجارت فقط در امور دنیوی نیست. 9- پیروی از پیامبران، تجارت پرسود است.
10- ایمان، درجات مختلفی دارد.
11- در تبلیغ دین، از عناوین و موضوعات مورد توجه مردم باید استفاده کرد. موضوع تجارت و کسب درآمد مورد نظر همه است. لذا ایمان به خدا، به عنوان یک تجارت پرسود مطرح می شود.
12- ایمان، فقط باور قلبی نیست، تلاش و جهاد لازم دارد.
13- ایمان به خدا همراه با ایمان به رسول است و جهاد با مال همراه با جهاد با جان.
14- ایمان و جهاد موسمی و فصلی و مقطعی کارساز نیست، تداوم لازم دارد. «تؤمنون...تجاهدون» ... فعل مضارع نشانه دوام و استمرار است.
15- ایمان سطحی سرچشمه کارهای مهم نمی شود، ایمان کامل لازم است.
16- ایمان بر عمل مقدم است.
17- حفظ دین، برتر از حفظ مال و جان است و باید برای حفظ دین، از مال و جان گذشت.
18- جهاد از هیچ فردی برداشته نمی شود، گاهی با مال، گاهی با جان و گاهی با مال و جان باید جهاد کرد.
19- در دستورات، از کار سبک تر شروع کنیم تا به کارهای سنگین تر برسیم. (جهاد با مال قبل از جهاد با جان آمده است).
20- ارزش کارها به اخلاص است.

21- چه بسا تلخی هایی که به نفع ما باشد ولی ما نمی دانیم.
22- انسان فطرتاً به دنبال خیر و سعادت است و خداوند وعده رسیدن به آن را داده است.
23- بهشت را به بها می دهند نه به بهانه.
24- عمل کامل پاداش کامل درپی دارد. (در این آیات، مسئله ایمان به خدا و رسول و جهاد با مال و جان از یک سو و مغفرت همه گناهان و ورود در بهشت و فوز بزرگ از سوی دیگر مطرح شده است.)
25- دریافت الطاف الهی، به پاک بودن و پاک شدن نیاز دارد. (اول مغفرت، بعد بهشت و رستگاری بزرگ).
26- انسان در میان عذاب الیم و فوز عظیم قرار دارد که با معامله با خدا، از عذاب رها می شود و به فوز می رسد.

نوشته شده در شنبه 93 مرداد 11ساعت ساعت 1:6 عصر توسط مشتعلی| نظر بدهید