هدف اصلى از عبادت ، راه یافتن به جوار قرب آن کمال مطلق ، و هستى بى پایان ، و انعکاس پرتوى از صفات کمال و جمال او در درون جان است که نتیجه اش فاصله گرفتن از هوى و هوسها، و روى آوردن به خودسازى و تهذیب نفس است .

این هدف جز با عبادت الله که همان کمال مطلق است امکانپذیر نیست .

3 - شاخه هاى توحید افعالى

توحید افعالى نیز به نوبه خود شاخه هاى زیادى دارد که در اینجا به شش قسمت از مهمترین فروع آن اشاره مى کنیم :

1 - توحید خالقیت

همانگونه که قرآن مى گوید: قل الله خالق کل شى ء: ((بگو خداوند

تفسیر نمونه جلد 27 صفحه 448

آفریدگار همه چیز است )) (رعد - 16).

دلیل آنهم روشن است وقتى با دلائل گذشته ثابت شد واجب الوجود یکى است ، و همه چیز غیر از او ممکن الوجود است ، بنابر این خالق همه موجودات نیز یکى خواهد بود.

2 - توحید ربوبیت

یعنى مدبر و مدیر و مربى و نظامبخش عالم هستى تنها خدا است ، چنانکه قرآن مى گوید: قل اغیر الله ابغى ربا و هو رب کل شى ء: آیا غیر خدا را پروردگار خود بطلبم در حالى که او پروردگار همه چیز است ؟! (انعام - 164).

دلیل آن نیز وحدت واجب الوجود و توحید خالق در عالم هستى است .

3 - توحید در قانونگذارى و تشریع

چنانکه قرآن مى گوید: و من لم یحکم بما انزل الله فاولئک هم الکافرون : هر کس که به آنچه خدا نازل کرده است حکم نکند کافر است (مائده - 44).

زیرا وقتى ثابت کردیم مدیر و مدبر او است ، مسلما غیر او صلاحیت قانونگذارى نخواهد داشت ، چون غیر او در تدبیر جهان سهمى ندارد تا قوانینى هماهنگ با نظام تکوین وضع کند.

4 - توحید در مالکیت

خواه ((مالکیت حقیقى )) یعنى سلطه تکوینى بر چیزى باشد، یا ((مالکیت حقوقى )) یعنى سلطه قانونى بر چیزى اینها همه از او است ، چنانکه قرآن مى گوید: و لله ملک السموات و الارض ((مالکیت و حاکمیت آسمانها و زمین

تفسیر نمونه جلد 27 صفحه 449

مخصوص خدا است )) (آل عمران - 189).

و نیز مى فرماید: و انفقوا مما جعلکم مستخلفین فیه ((انفاق کنید از اموالى که خداوند شما را نماینده خود در آن قرار داده )) (حدید - 7).

دلیل آن هم همان توحید در خالقیت است ، وقتى خالق همه اشیاء او است طبعا مالک همه اشیاء نیز ذات مقدس او است بنابر این هر ملکیتى باید از مالکیت او سرچشمه گیرد.

5 - توحید حاکمیت

مسلما جامعه بشرى نیاز به حکومت دارد، چون زندگى دستجمعى بدون حکومت ممکن نیست ، تقسیم مسؤ ولیتها، تنظیم برنامه ها، اجراى مدیریتها، و جلوگیرى از تعدیات و تجاوزها، تنها به وسیله حکومت میسر است .

از طرفى اصل آزادى انسانها مى گوید هیچکس بر هیچکس حق حکومت ندارد، مگر آنکه مالک اصلى و صاحب حقیقى اجازه دهد، و از همین جاست که ما هر حکومتى را که به حکومت الهى منتهى نشود مردود مى دانیم ، و نیز از همین جاست که مشروعیت حکومت را از آن پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) و سپس امامان معصوم (علیهمالسلام ) و بعد از آنها براى فقیه جامع الشرائط مى دانیم .

البته ممکن است مردم به کسى اجازه دهند که بر آنها حکومت کند، ولى چون اتفاق تمام افراد جامعه عادتا غیر ممکن است چنین حکومتى عملا ممکن نیست .

البته نباید فراموش کرد که توحید ربوبیت مربوط به عالم تکوین است

تفسیر نمونه جلد 27 صفحه 450

و توحید قانونگذارى و حکومت به عالم تشریع .

قرآن مجید مى گوید: ان الحکم الا لله : حکم و حکومت تنها از آن خدا است (انعام - 57).

6 - توحید اطاعت یعنى تنها مقام ((واجب الاطاعه )) در جهان ، ذات پاک خدا است ، و مشروعیت اطاعت از هر مقام دیگرى باید از همین جا سرچشمه گیرد، یعنى اطاعت او اطاعت خدا محسوب مى شود.

دلیل آن هم روشن است وقتى حاکمیت مخصوص او است مطاع بودن هم مخصوص او است ، و لذا ما اطاعت انبیاء (علیهمالسلام ) و ائمه معصومین و جانشینان آنها را پرتوى از اطاعت خدا مى شمریم ، قرآن مى گوید: یا ایها الذین آمنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولى الامر منکم : اى کسانى که ایمان آورده اید اطاعت کنید خدا و رسول او و صاحبان امر (امامان معصوم ) را (نساء - 59).

و نیز مى فرماید: من یطع الرسول فقد اطاع الله : هر کس رسول خدا را اطاعت کند خدا را اطاعت کرده است (نساء - 80).

البته بحثهاى فوق هر کدام در خور شرح و بسط فراوان است و ما به ملاحظه این که از شکل بحث تفسیرى خارج نشویم آنها را فشرده بیان کردیم .

خداوندا! ما را در تمام عمر به خط توحید ثابت بدار.

پروردگارا! شاخه هاى شرک همچون شاخه هاى توحید زیاد است و نجات

تفسیر نمونه جلد 27 صفحه 451

از شرک جز با لطف تو میسر نیست ، ما را مشمول الطافت گردان .

بارالها ! ما را با توحید زنده دار، و با توحید بمیران ، و با حقیقت توحید محشور بگردان .

آمین یا رب العالمین                        «2» خداوندى است که همه نیازمندان قصد او مى‏کنند؛

نوشته شده در جمعه 92 فروردین 9ساعت ساعت 9:44 صبح توسط مشتعلی| نظر بدهید