فرهنگی ،مذهبی
این برداشت را می توان کرد که: امام در اصطلاح اسلامی و مسلمین به (کسی یا چیزی می گویند که با فرمان الهی، راهنما و هدایتگران ما به راه خداست خواه انسان باشد (مثل آیاتی که فرمود: «وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا» و «إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً») یا کتاب باشد (مثل آیه ای که می فرماید ): وَ مِنْ قَبْلِهِ کِتابُ مُوسی إِماماً وَ رَحْمَةً امام در اسلام باید یک شرط داشته باشد و آن اینکه اگر امام «کتاب»باشد باید از جانب خدا بر رسول حق نازل شده باشد ( در جهت هدایتِ مردم). اگر «انسان» باشد، اولاً: باید از جانب خداوند معیّن شده باشد؛ چرا که تعبیر شده به «انّی جاعلک للناس اماماً» یا «و جعلنا هم ائمةً» و ثانیاً: معصوم باشد و به طور مطلق ستمگر نباشد (چه نسبت به خود، چه دیگران)؛ چرا که فرمود: «لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ» پیمان من به بیدادگران نمی رسد (از دیدگاه قرآن) دو کاربرد دارد : که دارای مقام عصمت باشد. این منصب الهی است، باید دارای صفات و ویژگیهای زیر باشد: به دلیل آیه 124 سورة بقرة «لا ینال عهدی الظالمین»؛ یعنی، بدور از هر گونه ظلم (ظلم به خدا، خویشتن و دیگران) باشد. زمانی امام، این مقام را دارا خواهد بود که: دارای مقام صبر (آن هم صبر مطلق که شامل انواع امتحانات و آزمایشها میشود) باشد؛ «وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا وَ کانُوا بِآیاتِنا یُوقِنُونَ» (سجده/ 24) «و چون شکیبایی کردند و به آیات ما یقین داشتند برخی از آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما (مردم را) هدایت میکردند. امام، پیش از مقام صبر باید دارای مقام یقین باشد؛ پیش از رسیدن به مقام امامت ، میخوانیم «وَ کَذلِکَ نُرِی إِبْراهِیمَ مَلَکُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لِیَکُونَ مِنَ الْمُوقِنِینَ» (انعام/ 75) «و این گونه ملکوت آسمانها را به ابراهیم نمایاندیم تا از جملةیقین کنندگان باشد». از این آیات درمییابیم که باطن و حقیقت جهان برای امام مکشوف است و از اعمال و دلهای مردم باخبر میباشد. (تعیین از جانب خدا)؛ به دلیل آیاتی چون: و «جعلناهم ائمه» (انبیاء/ 73)، «و نجعلهم ائمه» (قصص/ 5)، و مانند این آیات. امام برحق کارش هدایت و رهبری جامعه به سوی اهداف و آرمانهای الهی و سعادت است که از «عالم امر» فرمان میگیرد.
همچنین این نکته بدست می آید که:
خلاصه: امام در اصطلاح اسلامی
1- کتابی مُنْزَل از جانب خدا بر رسول الهی برای هدایت مردم؛
2-آن انسان تعیین شده از جانب خدا برای هدایت مردم
خصوصیات و ویژگیهای امام و مقام امامت:
از بررسی آیات بدست میآید که هر کس دارای
1-مقام عصمت:
2-مقام صبر:
3-مقام یقین:
و« کانوا بآیاتنا یوقنون» که به دنبال آیه قبل آمده.
یا درباره حضرت ابراهیم ،
4-منصب الهی :
«إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً» (بقره/ 124)،
5-هدایتگری:
By Ashoora.ir & Night Skin