فرهنگی ،مذهبی
«شمس و قمرم آمد/ تاجِ سرم آمد/ سیمبرم آمد/ نورِ نظرم آمد/ مستیِ سرم آمد/ چیز دِگرم آمد/..» مولانا در اوج لحظاتِ ناب سرگشتگی و دیوانگی و بیرون ریزی منِ منِ وجود خود، شمس را همچون خورشید و ماهی در آسمان و یا نور بینایی و تاج پادشاهی بر می شمارد، تا بدان جا که گوید: « پیرِ من و مرادِ من شمسِ من و خدای من » اینکه شمس را چون پیری روشن ضمیر و راه دان و مراد و هدف مرید (مولانا) در نظر بگیریم کاملاً قابل قبول و در روند سیر و سلوک روحی مولانا در مقطع زمانی مورد نظر منطقی خواهد بود لیکن تلقی (شمس = خدا) چگونه تفسیر خواهد شد. بدین لحاظ در ادامه مقاله به بررسی جایگاه و درجات معنوی «پیر» و نیز «ولی» از دیدگاه مولانا پرداخته شده و ملاحظاتی در بابِ تفاوت این دو مقوله جهت روشن شدن نحوة بیان مولانا در بیت یاد شده که ابتدا شمس را همچون پیری بر شمرده (شمس = پیر) و سپس او را چون خداوند (شمس = خدا) نامیده است، خواهیم داشت. « پیـــر و ولـــی » با بررسی گفتار و نگاه مولانا به دو مقوله پیر و ولی (اولیاء) و نیاز آدمی به راهنمائی و ارشاد پیر و اینکه آیا در رهروی طریقت به سوی حقیقت، پیر چه نقشی دارد و آیا لزومی به انتخاب پیر است یا خیر؟ - ملاحظه می گردد که از نقطه نظر جهان بینی مولانا و جهت طی مسیر و راهی که بسیار پرخطر و آفت خیز بوده و تجربه ای قبلی در سالک و رونده راه وجود ندارد، انتخاب پیر ضروری است. پیر را بگزین که بی پیر این سفـــر هست بس پر آفت و خوف و خطر پس راهی را که ندیده استی تو هیچ هیــن مرو تنها ز رهبر سر مپیچ با انتخاب پیر جهت شروع سفر روحانی و طی طریق، سالک و رهرو می بایستی کاملاً مطیع و تسلیم اوامر پیر بوده و در طی مراحل سلوک با کوچکترین آفتی رنجش خاطر و دلگیری رخ ندهد. چون گرفتت پیر هین تسلیم شو همچـــو مـــوسی زیر حکم خضررو چون گزیدی پیر نازک دل مباش سست و ریزیده چون آب و گل مباش چرا؟ - چون پیرِ راه حق، غیب بین بوده و آنچه را که سالک در آینه هستی خود می تواند ببیند، پیر در گلِ جان آدمی تواند دیدن. آن چه تو در آینه بینی عیان پیر اندر خشت بیند بیش از آن با انتخاب پیر حق بین و راه دان، که چون ماه روشن در شب تاریک جان آدمی، روشنگر و تمییز دهنده مسیر سیر و سلوک خواهد بود، آدمی از غم و درد درونی در طی مسیر تعالی خود می تواند رهایی یافته و درمان یابد. پیر تابستان و خلقان تیــر ماه خلـــق مانند شب اند و پیر ماه ور نهد مرهم بر آن ریشِ تو پیر آن زمان ساکن شود درد و نفیر آنچه که پیرِ راهِ دان حق بین خواهد توانست به سالک یاری رساند، کُشتن هوای نفسِ جانِ انسانِ طالبِ حق خواهد بود. هست پیــر راه دان پر فطــن بــاغ های نفس کُل را جوی کن هیچ نکشد نفس را جز ظل پیر دامن آن نفس کُش را سخت گیر آفت عظیمی که سالک و رونده راه را تهدید می کند، هوای نفس جان آدمی است و آرزوهای این جهانی او که در سایة همتِ پیر و راهنمایی او و همراهان راهِ حق، قابل کنترل و مهار خواهد بود. با هوا و آرزو کم باش دوست چـون یِضُلک عَن ْ سبیل الله اوست این هوا را نشکند اندر جهــان هیچ چیزی همچو سایة همرهان بنابراین با انتخاب پیر جهت شروع رهروی و گذشتن از مسیر پر آفت و بلا و خطر که گمراهی بسیار به بار خواهد آورد، و مهار نفس و امیال های نفسانی، سالک آماده صافی شدن دل که جانِ جانِ جانِ آدمی است خواهد شد و در این مرحله که دلِ مومن صیقل خورده و همچون برف سپید گردیده، خداوند خود بر جایگاه جانِ آدمی که همان دل باشد، نظر کرده و جانِ جانِ او را صفا و روشنی بخشیده و هدایت قلبی مستقیماً صورت خواهد گرفت و بدین لحاظ راهنمائی و ارشاد پیر تا این مرحله موثر بوده و طی طریق حق با بال های عشق و اندیشه متعالی مستقیماً توسط خود فرد صورت خواهد گرفت. با گذر از مرحله راهنمایی و ارشاد پیر و مهار نفس و امیال نفسانی و صاف شدن دل، جانِ مردة آدمی را اولیا حق، چه غایب و چه حاضر، همچون صور اسرافیل، زندگی خواهند بخشید. اولیا اطفال حق انــد ای پســر غایبـــی و حاضــری بس با خبــر هـین که اسرافیل وقت اند اولیا مرده را زایشان حیات است و نما عقلِ عقــل اند اولیا و عقل هــا بــر مثــال اشتــران تـا انتهــا هم نشینی با اولیا حق و دانائی و آگاهی به روش و مسلک آنان، راهنمای سالک در این مرحله از راهِ سلوکِ معنوی خواهد بود. هر ولی و هر نبی را مسلکی است لیک تا حق می برد، جمله یکی است اولیا اصحاب کهف اند ای عُنـــود در قیـــام و در تقلب هـــم رُقـود ایــن نمی بینی که قُــربِ اولیــا صـــد کــرامت دارد و کــار و کیا اولیــا را هست قـــدرت از اِلــه تیـــر جسته باز آرنـــدش ز راه با نگاه به روش و سلوک اولیا که خداوند عالم آنان را رحمتی بر خلقان خود در نظر گرفته است و مسجد و جایگاه فرود خود، آدمی در طی مسیر حقیقت و طریقت ارشاد یافته و کامل تر می گردد.
By Ashoora.ir & Night Skin
درباره وبلاگ
پیوندهای روزانه
آرشیو مطالب
سایر امکانات